کلیات تحقیق در عملیات در آموزش عالی
-
میزان تصور انسان از محیط تابع دو عامل میزان تلاش ذهنی و میزان درک
است و بر این اساس محیط به چهار دسته تقسیم می شود
-
محیط ساده که درک از آن بالا و تلاش ذهنی پایین - نیازی به تدبیر
نیست
-
محیط عادی که درک آن پایین و تلاش ذهنی کم - معما تعیین فاصله موجود
از مطلوب
-
محیط پیچیده که درک آن زیاد و تلاش ذهنی زیاد : تعیین فاصله مطلوب از
موجود و اولویت بندی نیازها و انتخاب نیازهای اولا
-
محیط آشفته که درک آن کم و تلاش ذهنی زیاد : تعیین عدم امکان تعیین فاصله وضعیت موجود از مطلوب
- ظهور بحث پژوهش عملیاتی
- در قرن بیستم ظاهر شد ( به صورت تکنیک های ریاضی در دهه 1930 )
- ریشه در مدیریت علمی تیلور دارد
- در جنگ جهانی دوم توسعه پیدا کردند و پس از جنگ هم تجاری شدند.
- تعریف مفاهیم
- عملیات : مجموعه فعالیتهای مرتبط که برای رسیدن به اهداف معین در یک سازمان انجام می شود.
- تحقیق: فرآیند مشاهده و آزمون مشخص بوسیله روش علمی
- پژوهش عملیاتی
- کلاسیک : کاربرد روشهای تحلیلی پیشرفته برای کمک به تصمیم گیری بهتر
- جدید: کاربرد تفکر و روش سیستم های پیچیده برای مدیریت موثر سازمانها
· تکنیک ها :
o سخت: کمی و مبتنی بر تفکر تحلیلی و اثبات گرایی که از ریاضیات استفاده می کند
· قطعی: برنامه ریزی خطی، غیر خطی، پویا، اعداد صحیح، آرمانی ، کنترل بهینه ،تئوری شبکه، حمل و نقل، پروژه ، تحلیل پوششی داده ها و...
· احتمالی: نظریه تصمیم گیری، صف، بازی، پیش بینی، کنترل تولید، شبیه سازی، اقتصاد سنجی
· وجوه برنامه ریزی سخت :
§ روش کمی قابل استفاده در شرایط سیستمیک
§ روش های ریاضی و بهینه یابی ریاضی (سیمپلکس و...)
§ در چهارچوب معادلات ریاضی و حل آنها
§ متغیرهای قطعی و دارای عدم پیچیدگی
§ متغیرها کمی و دارای واحد اندازه گیری
§ به دلیل عدم توجه به سلایق و عدم جصول جواب رضایت بخش مطلوب مدیران نیست
§ به دنبال یک جواب بهینه
§ مستقل از شرایط اجتماعی و سیاسی
§ در نظر نگرفتن آراء و نظرات انسانی
§ جواب با حدود مشخص بدین معنا که یک نقطه یا در جواب هست و یا نیست
o نرم : کیفی مبتنی بر تفکر سیستمی و پیچیدگی
o ترکیبی : هر دو
· تعریف جامع از پژوهش عملیات: توسعه و کاربرد روشها، تکنیک ها و ابزراهای علمی در شناخت، بیان و حل مساله
o هم علم است (دانش چرایی) و هم فناوری ( دانش چگونگی) - یک نوع تکنولوژی فکری است که برای «تولید دانش چگونگی» استفاده می شود.
· مراحل تحقیق در عملیات / سعی کنم مدل را بکشم
1 |
مشاهده وضعیت سیستم |
بررسی عمومی سیستم |
2 |
بررسی نابسامانی ها و شناسایی مساله |
مقایسه وضعیت مطلوب با موجود |
3 |
بیان مساله |
تبیین راه های مختلف رسیدن به وضع مطلوب |
4 |
ساخت مدل |
فرمول بندی مدل ریاضی |
5 |
حل مدل |
تعیین راه حل بهینه |
6 |
تست مدل و راه حل ها / ایجاد رویه و ساختار |
بررسی روایی و اعتبار راه حل ها |
7 |
کنترل راه حل ها |
برقراری آزمایشی رویه ها |
8 |
اجرای راه حل ها |
بهبود یا توسعه سیستم |
· فعالیتهای آموزش عالی ( تصمیم گیری، سیاستگذاری، برنامه ریزی، تخصیص منابع، ارزیابی عملکرد)
توضیح تکمیلی: این مطلب خلاصه یادداشت های برداشته شده از کلاس مذکور به استادی دکتر یعقوب انتظاری است. فایل این جلسه در اینجا قابل مشاهده است.